Het eeuwenoude oosten van Ierland: een avonturenreis langs de kust

Cobh is vandaag de dag een mooie en drukke havenplaats, maar het was ook het vertrekpunt voor bijna de helft van de zes miljoen emigranten die Ierland verlieten op zoek naar een beter leven. De beroemdste afvaart was natuurlijk die van de Titanic aan het begin van haar noodlottige reis. Je kunt de ervaring van de hoopvolle passagiers herbeleven in de Titanic Experience Cobh, beginnend in het originele ticketkantoor van de White Star. Tijdens de rondleiding ontdek je wat er met elk van de 123 passagiers is gebeurd die op deze laatste opstapplaats aan boord gingen.
Als je nog wat tijd over hebt, reik dan naar de sterren in het 16e-eeuwse Blackrock Castle, waar je in het observatorium veel kunt leren over het universum. Of houd je voeten op de grond en luister naar verhalen over smokkelaars, handelaars en piraten die deze wateren honderden jaren lang onveilig maakten.

Met een korte boottocht vanaf de Titanic Experience Cobh door Cork Harbour kom je op Spike Island. In de loop van 1300 jaar stonden op deze verlaten plek een klooster, fort en gevangenis. In de jaren 1850 had de gevangenis van Spike Island zelfs de grootste gevangenispopulatie ter wereld. Je kunt het 200 jaar oude, stervormige fort bezoeken – een ontnuchterende ervaring – en meer te weten komen over de arme stervelingen die hier gevangen werden gehouden.
Als je nog meer tijd hebt, rijd dan naar Roches Point aan de mond van Cork Harbour. Er staat hier al 200 jaar een vuurtoren die schepen veilig in en uit de natuurlijke haven loodst. Helaas was de originele toren te klein, daarom werd hij in 1835 na slechts 18 jaar dienst vervangen.

Het fraaie dorp Ballycotton ligt op een rotsplateau en wordt omringd door zandstranden – perfect voor een wandeling. Wil je een beetje meer uitdaging, neem dan het klifpad vanaf het dorp Ballycotton naar het strand Ballyandreen. Het pad is acht kilometer en onderweg heb je fantastisch uitzicht. Of ga diepzeevissen. Het doel van een actieve dag is eigenlijk het opwekken van je eetlust, want het dorp is beroemd om zijn visrestaurants die gerechten bereiden met vis vers van de vissersboot.
Als je jezelf eens goed wilt trakteren, wacht dan tot je in Shanagarry bent, bij het beroemde Ballymaloe House met kookschool. Boek een kamer in het hotel of reserveer een tafel voor lunch of diner en geniet van gerechten die bij de beste van Ierland horen.

Het stadje Youghal in county Cork dateert uit de 8e eeuw en is zo oud dat het bijna niet te bevatten is. Halverwege de 14e eeuw bijvoorbeeld was Youghal enorm succesvol. Het dreef handel met havens uit heel Europa. Oriënteer je eerst in het bezoekerscentrum en wandel vervolgens langs de oude stadsmuren. Neem een rondleiding door de Clock Gate Tower en mis ook de Saint Mary’s Collegiate Church niet. Die laatste is al sinds de 13e eeuw onafgebroken in gebruik.
Als je nog wat meer tijd hebt, kun je een stop maken in Ardmore, waar St. Declan in de 5e eeuw zijn klooster stichtte. Je vindt hier een imposante ronde toren, maar ook een oratorium (waar Declan begraven zou liggen) en een kerk met interessant houtsnijwerk en ogamstenen.

Het is moeilijk voor te stellen, maar in 1840 was het dorp Bunmahon het centrum van de kopermijnindustrie. Spijker je geschiedeniskennis bij in het bezoekerscentrum van het Copper Coast-geopark in county Waterford. Het is gehuisvest in een oude kerk, dicht bij het strand. Ga daarna een stukje verder de weg op en bekijk de spookachtige overblijfselen van de mijnindustrie in Tankardstown. In 1879 hadden de mijnwerkers het goud geroken in de VS en sloten hier de kopermijnen. Dat betekende dat de rust terugkeerde op de kliffen en stranden.
Mocht je nog meer tijd hebben, je bent hier niet ver van Tramore, de surfhotspot van het zuidoosten. Met een 5 km lang strand met Blauwe Vlag heb je alle ruimte om de golven in te gaan.

Hoewel de Vikingen een reputatie als plunderaars hebben, waren ze ook bouwers. Waterford is beroemd als Vikingstad en werd in 914 gesticht. Een recente ontdekking lijkt er echter op te wijzen dat de Noormannen al zo'n 50 jaar eerder in de buurt waren. Doe de tour van de Waterford Viking Triangle, bezoek de virtualreality-ervaring King of the Vikings en bekijk de 12e-eeuwse Reginald’s Tower, waar wapens uit een Vikinggraf en de beroemde Waterford-broche te zien zijn. De Vikingen wisten wat ze deden: hun stad groeide uit tot een drukke, middeleeuwse havenstad die handel dreef met de rest van Europa.

Naast het dok in New Ross ligt het hongersnoodschip Dunbrody. Het is een exacte kopie van een 19e-eeuws schip dat wanhopige en uitgehongerde emigranten vervoerde van hun verwoeste bestaan op weg naar een (hopelijk) beter leven in de nieuwe wereld. Het zien van de krappe vertrekken waarin de angstige passagiers werden samengepakt en waar ze baden voor een goede 45-daagse overtocht, doet je huiveren. De tentoonstelling is een eerbetoon aan die geharde en vindingrijke 19e-eeuwse reizigers.
Voor als je nog meer tijd hebt: de Iers-Amerikaanse Kennedyclan komt van oorsprong uit New Ross. Maak een uitstapje naar de Kennedy Homestead en kom meer te weten over de geschiedenis van deze getalenteerde en gedreven familie die zo'n belangrijke stempel heeft gedrukt op zowel de Amerikaanse politiek als modieuze sociale kringen.

Aan het begin van de natuurlijke Waterford Harbour staat een van de oudste vuurtorens ter wereld. Er woonden monniken op dit afgelegen en winderige schiereiland die er alles aan deden om de schipbreukelingen te redden die vaak op de werkelijk angstaanjagende rotsen omkwamen. De ijverige broederorde bouwde 800 jaar geleden Hook Head Lighthouse, die nog steeds actief is, al zijn de monniken verdwenen en is de vuurtoren geautomatiseerd. Houd je ogen open voor dolfijnen en walvissen die zich in deze wateren bevinden.
Als je nog meer tijd hebt, bezoek dan de ruïne van Tintern Abbey, gebouwd in 1203 als bedankje nadat de patroon een storm overleefde. Eeuwenlang floreerde de abdij en een groot deel staat er nog steeds. Tot de jaren 1960 woonde er zelfs een familie.

Vanaf Kilmore Quay, waar de mooie cottages en haven op een ansichtkaart uit het verleden lijken, stap je op de veerboot naar de Saltees. De twee eilanden vormen samen het grootste vogelreservaat van Ierland, maar er wonen hier ook al mensen sinds 3500 jaar v. Chr. Vroegchristelijke kluizenaars, en eeuwen later middeleeuwse monniken, werden door de afgelegen plek aangetrokken. Maar het waren niet alleen heilige kloosterorders die verleid werden door deze locatie ver weg van het gewone leven: smokkelaars, rebellen en piraten hebben allemaal hun eigen verhalen toegevoegd aan het veelkleurige verleden van de eilanden.
Mocht je nog tijd over hebben, Our Lady's Island met uitzicht over het meer voelt als een andere wereld. Het is feitelijk gezien geen eiland – er ligt een verhoogde getijdeweg naartoe – maar de serene rust was de inspiratie voor godsdienstbeleving, die teruggaat tot vóór het christendom. Ook nu is dit nog een pelgrimsplaats.

Filmliefhebbers moeten zeker stoppen bij de stranden Ballinesker en Curracloe in county Wexford. Hier werden de landingsscènes van Saving Private Ryan opgenomen. Curracloe – ook te zien in de film Brooklyn – is een aangenaam strand met daarachter duinen, een bos en een natuurreservaat waar je heerlijk kunt wandelen. Vogelaars zullen Ballinesker al wel omcirkeld hebben op de kaart. Dit is onderdeel van het natuurbeschermingsgebied van de Wexford Slobs and Harbour. Schelpenzoekers kunnen hier hun hart ophalen met de vele verschillende soorten die te vinden zijn in het fijne zand.

Kijk hoe de mensen op stand wonen (of woonden) tijdens een bezoek aan Wells House and Gardens. Op deze plek staat al 400 jaar een landhuis. In de 19e eeuw kreeg het echter een complete make-over, dankzij veel geld en de geweldige architect Daniel Robertson. Hij verbouwde het huis en de tuinen tot het fraaie paradijs dat het nu is. Robertson dacht groot: hij was ook de man achter het ontwerp van de tuinen van Powerscourt.
Als je nog wat tijd over hebt, neem je een kijkje bij Kilmichael Point, iets ten zuiden van Arklow in county Wicklow. Het is hier grillig en rotsig, wat ongewoon is aan deze kust met zijn vele zandbaaien. Wees voorzichtig op de kliffen. Ze kunnen verraderlijk zijn.

Als je je afvraagt waar de Ieren in eigen land op vakantie gaan, dan heten we je welkom in de Brittas Bay in Wicklow! Voor veel generaties Ieren is dit de plek waar ze hun zomervakanties doorbrachten en hun vakantieherinneringen zijn gevormd. En geen wonder, want het is er erg mooi, met een schoon, wit zandstrand van 3 km dat geleidelijk afloopt in het rustige water, beschut door de duinen. Het is perfect voor kleine kinderen, maar verderop ook diep genoeg voor ervaren zwemmers. Ga er wandelen, varen en zwemmen of zoek een plekje in de zon en relax.
Als je nog meer tijd hebt, is het Arklow Maritime and Heritage Museum een interessante plek om een paar uur door te brengen. Kom er alles te weten over zeer vreemde bijgeloven en over de lokale tradities in vissen en botenbouw (er zijn een paar prachtig gerenoveerde boten te zien).

In het verleden boezemde de enorme Wicklow Gaol angst in bij de bezoekers. Tegenwoordig biedt deze gevangenis uit 1702 een boeiende inkijk in de Ierse geschiedenis. De granieten muren die je nu ziet, zijn trouwens halverwege de 19e eeuw gebouwd, om het gebouw te versterken. Kom alles te weten over de politieke opstandelingen die hier gevangen zaten – samen met de gewone mensen die zich door zware armoede genoodzaakt zagen tot criminaliteit. De gidsen zijn acteurs die het grimmige verleden van de gevangenis tot leven wekken.
Heb je nog wat tijd over? Schud het beeld van de gevangenis van je af met een ommetje door de tuinen van Mount Usher. Deze werden aangelegd in de 19e eeuw, maar het ontwerp is totaal anders dan de strenge, vormelijke stijl die in die tijd in de mode was. De tuinen zijn mooier, wilder en veel minder formeel. Bovendien is er ook een heel leuk café.

Duik nog verder in de geheimen van de zee en bezoek National Sea Life in Bray. Je loopt via glazen tunnels dwars door het aquarium, waar je oog in oog komt met de magnifieke (en enigszins vreemde) zeewezens, zoals de 'glimlachende' roggen. Bekijk ook de giftige zeedieren en ontdek hoe de programma's van National Sea Life een bijdrage leveren aan het conserveren en beschermen van het leven in de oceanen.
Als je nog wat tijd over hebt, vergaap je dan aan de bijzondere elizabethaanse stijl van Killruddery House and Gardens. Het huis is een 19e-eeuwse reproductie en alleen in de zomer geopend voor rondleidingen. De prachtige tuinen met hun originele 17e-eeuwse ontwerp zijn wel het hele jaar geopend en de moeite van een bezoek waard.