Muziekavond in de Crosskeys Inn

"Hij geeft ze simpelweg het gezondheids- en veiligheidsverhaal," vertelt Ciara Hurl me, terwijl ze naar haar vader knikt. Een kwieke Vincent Hurl is op de bus van CIE Tours geklommen om reisleider Joe Griffin en de Noord-Amerikaanse bezoekers, die hij heeft meegenomen naar deze rustige hoek van het platteland van Antrim in Noord-Ierland, te begroeten.

We staan voor de gele deur van Ierlands oudste rietgedekte pub, de Crosskeys Inn. Het is al minstens sinds 1771 een kroeg — een 'bekend café waar de Misses Boyd wonen', zoals geschreven staat. Maar C-14-datering door de Queen's University Belfast op de oude balken achter de witgekalkte muren, tonen aan dat het huisje dateert uit de 17e eeuw.

Ik bekijk het met bladeren bedekte kruispunt, glinsterend van de laatste regenbui. Ik heb gelezen dat het ooit aan de hoofdweg van Belfast naar Derry~Londonderry lag, omdat het ten noorden van Lough Neagh liep. Als het een drukke 19e-eeuwse doorgangsweg was, voelt het zo slaperig als het maar kan op deze glinsterende middag in augustus.

Er klinkt gelach uit de bus, dat me terugbrengt naar het heden. "Gezondheid en veiligheid?" vraag ik Ciara, verbaasd over welke gevaren iemand te wachten kan staan in een van de meest geliefde locaties van het land voor een traditionele Ierse muzieksessie.

Tractoren, vertelt ze me, en een heleboel. Blijkbaar bewegen ze sneller dan je zou denken, vooral nu tijdens het seizoen voor het inkuilen. Ook lage deuropeningen die niet voor ons als 21e-eeuwse reuzen zijn gebouwd. En ongelijke vloeren in een gebouw dat in de loop der jaren weinig is veranderd — ondanks een verwoestende brand in 2000, het jaar voordat Vincent de kroeg kocht.

De daaropvolgende restauratie werd mede mogelijk gemaakt door een aantal vaste muzikanten van de kroeg, die een album opnamen om geld in te zamelen voor de wederopbouw. Gemeenschappen zoals hier in de Crosskeys Inn begrijpen dat ze hoeders zijn van iets dat het bewaren waard is.

Deuren en vloeren worden met succes genavigeerd en al snel zitten we allemaal in de voorkamer van het huisje, waar romige pinten en potten thee, en wat je maar ook drinkt, vrolijk worden uitgedeeld door de eigenaren van de Crosskeys Inn.

Een stuk grasmat houdt een schuifraam open voor frisse lucht; meer grasmatten branden in de haard. Boven de open haard hangt een zwart-witfoto van jonge jongens in rijbroek, die bij de witgekalkte muren van de kroeg staan. Op een andere muur een schets van drie muzikanten: een jongere, en twee oud genoeg om melodieën van een lang leven door te geven.

Vier muzikanten zitten op een hoekbank en trakteren ons op verhalen, liedjes en traditionele deuntjes — veel deuntjes. Zoals hun belangrijkste zanger en gitarist Paul zegt: "Onze muziek is om te dansen en onze liedjes vertellen verhalen — en we houden nog meer van dansen dan van verhalen vertellen."

Hij houdt duidelijk van een goed verhaal en vertelt dat hij ooit het lied Grace zong, in dezelfde cel in Kilmainham Gaol waar rebellenleider Joseph Plunkett trouwde met zijn verloofde Grace Gifford, slechts enkele uren voordat hij werd geëxecuteerd voor zijn rol in de Paasopstand van 1916.

Paul kan trots zichzelf als tiener aanwijzen op een foto aan de muur uit 1975. Hij verklaart dat de kroeg 'niets is veranderd', zelfs niet met nieuwe eigenaren en een verbouwing.

mNaast Paul, met tatoeages die onder zijn Ramones-shirt uitsteken terwijl hij als een engel op de mandoline en banjo speelt, staat Gabriel. Gabriel, geboren in Argentinië, ging 30 jaar geleden op vakantie naar Ierland en is nu getrouwd met een meisje uit de buurt.

Hij herinnert zich de eerste keer dat hij traditionele Ierse muziek hoorde op de televisie. "Ik zei 'Wat is dat? Ik vind het geweldig!'" Hij begon het zichzelf aan te leren toen hij in Argentinië woonde en speelt nu in minstens één van de wekelijkse live muzieksessies in de Crosskeys Inn.

Bij de sessie van vandaag is ook een jonge lookalike van Hozier aanwezig, met zijn lange lokken netjes vastgebonden. Alexander wisselt verschillende instrumenten af. De ene is een prachtige banjo die in 1932 in de Verenigde Staten is gemaakt, de andere een concertina die hij drie maanden geleden voor het eerst oppakte. Hij is duidelijk een snelle leerling.

Naast hem zit Frank, een gepensioneerde onderwijzer uit Belfast. "Het is een enorme opluchting om in deze fase van mijn leven te zingen over niet hard werken op school", grapt hij voordat hij een oud liedje zingt over het Belfast van zijn jeugd en het spijbelen van school om avonturen te beleven in de haven van de stad.

Als iemand die regelmatig speelt in zowel de Schotse pijptraditie als in een Ierse taalband, is Frank niet bang om dingen door elkaar te gooien. "Als dingen niet veranderen, is het geen traditie meer; het is statisch."

Frank, ooit schoolmeester geweest, gebruikt een vraag over zijn bouzouki voor een geïmproviseerde geschiedenisles over veelgebruikte instrumenten in het traditionele muziek circuit.

De acht dubbelsnarige Ierse bouzouki, zo leren we, is in de jaren zeventig overgenomen van de Griekse bouzouki. "Iemand had het slimme idee dat het heel mooi zou zijn in een Ierse muzieksetting," vertelt Frank ons.

Gitaren kwamen iets eerder, in de jaren 1950 en 1960; banjo's aan het eind van de jaren 1900. "Concertina's en accordeons kwamen in de 19e eeuw uit Duitsland," concludeert Frank, "en violen kwamen rond de 18e eeuw."

Het is dus mogelijk, bereken ik met een kriebel van opwinding over tijdreizen, dat de viool hier in 1771 in het café van Misses Boyd werd bespeeld. Waarschijnlijk zelfs, gezien de sterke viooltraditie hier in county Antrim.

Frank beschrijft de lokale vioolstijl als 'melodieuzer' dan elders. Neem een deuntje als The Green Glens of Antrim: "Je kunt het bijna spelen en zingen," legt hij uit, "terwijl sommige deuntjes uit Wexford bijvoorbeeld te snel zijn om er woorden aan te geven."

Er is mij verteld dat de jonge lokale violiste Molly Walls een vaste bezoeker is. Zo ook haar tweelingzusjes, Jane en Cara, die de uilleann-pijpen en de Ierse harp spelen, en hun banjo-spelende broer Paddy. Ze zijn een trots voorbeeld van de volgende generatie die traditionele muziek levend houdt in de omgeving.

Zoals bij de meeste traditionele muziekpubs tijdens de jaarlijkse pelgrimstocht naar het Fleadh Cheoil na hÉireann muziekfestival, is het een rustig weekend in de Crosskeys Inn. Maar op andere momenten kom je misschien binnen op een zaterdag of zondag en ervaar je vijftien of meer muzikanten tijdens een traditionele muzieksessie.

Je weet niet wie er op kan komen dagen: de legendarische bodhrán-speler en maker Seamus O'Kane is een vaste bezoeker, net als Ierse Fleadh-kampioenen. Dat 'organische karakter van de sessie' is iets wat CIE-reisleider Joe Griffin zo leuk vindt als hij hier langskomt. "Het maakt niet uit wie er opduikt: het valt nooit tegen — en het is nooit hetzelfde".

De muzikanten zijn er trots op dat iedereen welkom is, en de sessie zal langzamer gaan om ook beginners erbij te betrekken.

"Uiteindelijk moeten we ervoor zorgen dat de sessie voor iedereen te spelen is," legt Paul later uit. "Het is een integraal onderdeel van alles wat we bij Crosskeys doen; ervoor zorgen dat de muziek door blijft gaan voor de volgende generatie."

Frank is het daarmee eens. "Het gaat erom de geweldige muziek door te geven en levend te houden."

Terwijl we zitten te luisteren naar de jigs, de reels, de hoornpijpen en de oude en nieuwe ballads, allemaal met passie en trots gespeeld door deze getalenteerde groep, is het duidelijk dat dit toegewijde hoeders zijn. Door het doorgeven van de zussen Boyd van gisteren aan de zussen Walls van vandaag en alle volgende generaties, is traditionele muziek gezond en haar toekomst veilig.