Een havikwandeling bij Ashford Castle

Nadat ik langs een reeks forse stenen bruggen met torentjes over de woelige rivier de Cong was gereden, ontvouwde het tafereel zich als een heus Camelot: een statig kasteel te midden van een groen en prachtig kasteelterrein.

Mijn zoon Cillian ging voorop toen hij de zwarte wegwijzers met letters in bladgoud zag. Mocht ik twijfels hebben gehad over hoe deze magnifieke roofvogels worden beschouwd door het team van Ashford en Ireland’s School of Falconry, dan werden deze weggevaagd toen mijn blik viel op het enorme beeld van een adelaar met een prooi in zijn klauwen, prominent neergezet tussen de dikke kalkstenen muren van het kasteel en de oever van Lough Corrib.

We kwamen door de elegante, formele tuinen, die Frans aandoen, en die lange paden hebben die het meer symmetrisch omkaderen, voordat we een kronkelige stenen tunnel binnengingen. Aangekomen aan de andere kant van de tunnel leek het alsof we eeuwen terug waren gegaan in de tijd. De ontluikende knoppen, de heide, de varens, de hoge bomen en de geur van dennen omringden de enclave. We ontmoetten drie gidsen met alle drie een afgerichte havik op hun arm of schouder. Het was duidelijk dat we op de juiste plek waren.

Het waren net grote broers die met hun zenuwachtige jongere broertjes op pad gingen, en die omgang tussen de verschillende soorten is een kenmerk van de ervaring die de school voor valkerij biedt. Ik vertelde mijn naam en Conal, een van de vogeltrainers, vertelde me dat onze gids, de valkenier Tommy, op mij wachtte in het vogelreservaat. Zijn vogel bekeek me ongeduldig, alsof hij zich afvroeg waarom ik hun wandeling ophield. Ik snapte het en ze gingen verder.

Tommy opende de grote zwarte houten deur, gewelfd en ingebouwd in een stenen muur, en ik kwam in een andere wereld. Deze binnenplaats is een vogelspeelplaats – ongerept en omsluitend – en Tommy gaf zijn gevleugelde team onmiddellijk instructies.

Mijn aandacht werd als eerste getrokken door Dingle, een grote oehoe met enorme, hypnotiserende bruine ogen. Ernaast leek het tevreden havikskoppel Joyce en Swift diep met elkaar in gesprek te zijn. Joyce wierp me een snelle blik toe, maar pas toen de twee Tommy's stem hoorden, draaiden ze zich om voor een begroeting.

“Het is een symbiotische relatie”, verklaart Tommy. “Als we samen in het bos lopen, werken de vogel en ik als een eenheid. Er is altijd contact. Ik ben een beschermer tegen grotere vijanden, zoals vossen, en ik rook prooi uit.

“Vergeet die Engelse uitdrukking 'bird brain' (domkop). Deze vogels zijn als kraaien en eksters. Ze zijn erg intelligent en bereid om steeds nieuwe dingen te leren waar ze zelf voordeel van ondervinden.”

Tommy ging even weg en toen verloren Joyce en Swift de interesse in ons gezelschap. Even later kwam hij terug met een woestijnbuizerd genaamd Fómhar (wat herfst betekent in het Iers) met roestkleurige en geelbruine veren. De buizerd vond Cillian meteen het interessantst en Tommy zag die connectie. Hij gaf Cillian een lange, dikke leren handschoen. Fómhar klom op zijn arm en er was onmiddellijk een onmiskenbare band tussen de roofvogel en mijn zoon.

We volgden een kronkelpad naar het struikgewas en vanaf daar het diepere bos in. Fómhar dook sneller, lager en vaker op Cillians arm en ik stelde Tommy de vraag die in me was opgekomen.

“Heb je een favoriet?”

"Favoriete vogel?", vroeg hij.

Ik knikte en hij aarzelde voordat hij antwoordde. “Ik kom uit een groot gezin en mijn zus stelde mijn moeder vaak diezelfde vraag en ik zal je hetzelfde antwoord geven dat zij kreeg, namelijk: 'jij bent het vandaag in ieder geval niet'. Het verschilt dus per dag.”

“Dus niet Fómhar?”, vroeg ik en boven me kraakte een tak. Daar zat hij, met zijn puntige, aerodynamische snavel en scherpe ogen, neerkijkend vanuit de bomen.

Tommy keek op naar Fómhar. “Nou, hij is heel speciaal. Dat komt denk ik omdat ik hem al ken sinds hij een kuiken was, toen ik hier pas werkte, en nu is hij 13. Maar,” voegde hij toe op fluistertoon, “zeg het niet tegen de andere vogels.”

Die leeftijd verraste me maar ik wist niet hoe ik de levensverwachting ter sprake kon brengen, aangezien Fómhar met zijn supergoede gehoor ergens boven ons vloog en opnieuw neerdook op Cillians uitgestrekte handschoen. Gelukkig las Tommy mijn gedachten. “In het wild zou hij misschien vier jaar worden, maar hier in onze gemeenschap, leven ze vele jaren langer. Een veelvoud daarvan. Dingle, de uil die je eerder ontmoette, is dit jaar 23 geworden.”

We keerden terug naar de enclave en liepen door een schuur waar Cillian de namen opmerkte op de zitstokken. Dit waren geen literaire namen die de meeste andere vogels hadden. Deze namen hadden een meer intergalactische klank, zoals Wookie, Chewie en Yoda. Cillian vroeg Tommy om uitleg. “Oh, ze zijn allemaal geboren op 4 mei.” Ook bekend als 'May the Force', ofwel Star Wars Day. Dat klonk logisch.

Ik ben voordat ik wegging nog een keer bij Dingle langsgegaan. Hij klom op mijn arm, vloog weg en keerde terug om nog één keer op me te landen. Ineens besefte ik me hoe speciaal deze plek is, het is net Tír na nÓg (land van de eeuwige jeugd uit de Ierse mythologie) voor dieren in het wild. Of tenminste een modelvoorbeeld van duurzaam toerisme waar het team constant in harmonie werkt met de lokale ecologie, van dierenwelzijn en de voedselvoorzieningsketen voor vogels tot aan bosbeheer.

Bij het verlaten van het kasteel reed ik terug over de boogbrug waar een blauwe veerboot, The Isle of Inisfree, aangemeerd lag aan de kade. De boot maakt deel uit van Corrib Cruises, een rondvaartdienst die toeristen meeneemt op Lough Corrib voor tochtjes met een historisch thema. Toen ze in de begindagen een reddingsboot van het beroemde schip QE2 herbouwden, kreeg het een tweede leven en biedt het sindsdien langdurige, lokale werkgelegenheid.

Voor bezoekers die ook andere wilde dieren willen spotten: op een half uur rijden vind je Killary Fjord Boat Tours. Zij bieden rondvaarten van 90 minuten door het unieke landschap van Noord-Connemara. In deze watervallei, die bijna onbereikbaar is via land, kun je vanaf de boot dolfijnen en zeehonden vrij zien zwemmen met op de achtergrond watervallen en grondverschuivingen.

Na afscheid van Fómhar, Dingle en de helft van de personages uit Star Wars reden we terug over het uitgestrekte landgoed van Ashford Castle, waar we nog een stukje Hollywood ontdekten bij de poort. Hier staan de levensgrote beelden van acteurs Maureen O'Hara en John Wayne in hun rollen als Mary Kate Danaher en Sean Thornton uit de film The Quiet Man, die in 1953 werd geregisseerd door de Oscar-winnende John Ford.

Aan de overkant van de straat ligt The Quiet Man Museum, een kleine, witte cottage met memorabilia uit de periode dat het pittoreske dorp Cong fungeerde als opnamelocatie van de film. Vanaf St. Patrick's Day komen elk jaar bezoekers langs om de korte tijd van roem die het dorp zo'n 70 jaar geleden beleefde, te ontdekken. En ook dat is een voorbeeld van de blijvende aantrekkingskracht van deze prachtige plek in het westen van Ierland.